اختتامیه هشتمین همایش «مهر مولانا»
مراسم اختتامیه هشتمین همایش «مهر مولانا» شامگاه یکشنبه ۹ دی با حضور محسن جوادی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیکنام حسینی پور مدیرعامل خانه کتاب و اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در کتابخانه ملی برگزار شد.
بروجردی در این برنامه گفت: در روزگاری که جنگ و خشونت، انسان را دربرابر انسان قرار داده و چهره مهر و مهرورزی را با آتش ستیزه و عناد سیاه کرده است، به جا است که گفتار بزرگان فرهنگ و تمدن را بازخوانی کنیم و سخن سترگشان را درباره صلح و آشتی به جان بنوشیم و تردید نیست که مولانا جلال الدین محمد، شاعر و عارف نامدار، یکی از نامدار ترین این بزرگان است.
وی افزود: صلح و آشتی یکی از مضامین محوری در اندیشه و عاطفه مولانا است. در جهان بینی عرفانی او رسیدن به باطن مفاهیمی مانند «وحدتِ عرفانی» یا «فناء فی الله و بقاء بالله» با کنار گذاشتن اختلاف ها و تفاوت ها، و ستیزه ها و تمایزهای ظاهری مقدور و میسور است. در قرآن، ویژگی دوزخیان در تخاصم تعریف می شود: «اِنَّ ذلِکَ لَحَقٌّ تَخاصُمُ اَهْلِ النَّارِ»، و همچنین طبق این آیه، اهل بهشت را در نادیده انگاشتن خود و محو در ذات حق توصیف می کند.
رئیس کتابخانه ملی به روایتی از پیامبر اکرم(ص) اشاره کرد و گفت: اِنّ اَهل الجنّه لا یتحسَّرون علی شیئیٍ فاتهُم من الدنیا کتحسرُّهم علی ساعه مَرّت من غیر ذِکر الله، یعنی، پس وقتی خصومت نباشد که ویژگی دوزخیان است، بهشتیان رخ می نمایند و در سایه «وحدتِ وجود» خود را تعریف می کنند. مولانا این ویژگی بهشتیان را در مدارا و رافت و رحمت تعریف می کند و حاصل آن که همان صلح و همزیستی است به وحدت می رسد. چه زیبا، تجلیِ حلم و بردباریِ حق را در سلیمان نبی(ع) نشان می دهد که با همه مرغان می سازد و میان زاغ و باز فرقی نمی گذارد:
ای سلیمان در میان زاغ و باز / حلم حق شو با همه مرغان بساز
مدارا با بدان و نیکی با نیکان، وفاداری به عهد و پیمان، و پرداختن به جنگِ درون و رها کردن جنگ های برون، همه ، جلوه های اخلاقی و اجتماعی انسان دوستیِ مولوی و دیدگاه صلح آمیز اوست:
هست احوالم خلاف همدگر / هریکی باهم مخالف در اثر
چونکه هردم راه خود را میزنم / با دگرکس سازگاری چون کنم
موج لشگرهای احوالم ببین / هریکی با دیگری در جنگ و کین
می نگر در خود چنین جنگ گران / پس چه مشغولی به جنگ دیگران
مشاور رئیس جمهور ادامه داد در مراسم اختتامیه هشتمین همایش «مهر مولانا» : پس، صلح و دوستی در شعر مولانا هم وجه عرفانی دارد هم وجه اجتماعی. ارج نهادن به حقوق انسانی با روحیه تسامح و تساهل، و سخاوت و بخشندگی پیوند دارد. فرد یا جامعه ای که حسادت و کین ورزی، و بخل و تنگ نظری را بهر خدا یا برای راحت جان خود رها کند، دیگران را دوست می پندارد و جنگ و نزاع از روان و فکر او دور می شود:
خیر کن با خلق، بهر ایزدت / یا برای راحت جان خودت
تا هماره دوست بینی در نظر / در دلت ناید ز کین، ناخوش صور
بروجردی گفت: آن روز جهان ما جهانی سراسر صلح و عاری از خشونت است که این آموزه ها را بر جریده دل ثبت کنیم و پندار و گفتار و کردارمان بدان درآمیزد. این گفته ها بر زبان کسی جاری می شود که؛ دست بخشنده ، چشم بینا، پای پویا، زبان گویا، دهان پر فریاد، مغز اندیشنده ، دل فروشنده، قلبی دوستدار، و دوست داشته او بر کسی پوشیده نیست و اینچنین است که در همه فرهنگ ها متجسّد می شود؛ فرهنگ های هند، ایران، تُرک، تاجیک، افغان، یونان و بیزانس و… .
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پایان گفت: او می سراید و ما می نویسیم که صلح خواسته همه انسان ها است. آنهایی که قلبی مهربان و زندگی سرشار از عشق و محبت را می طلبند و باصدای بلند به همه جنگ افروزان می گویند که با صلح زندگی شکوفا می شود و انسان ها به بالندگی می رسند.
همچنین در دومین روز هشتمین نشست «مهر مولانا» که عصر یکشنبه با عنوان «صلح از نظرگاه مولانا» برگزار شد، چهار سخنرانی علمی ارائه شد.
واحد خبرگزاری انتشارات بانگ نی. اختتامیه هشتمین همایش «مهر مولانا» . ناهید عبقری. از کتابخانه نشر بانگ نی دیدن فرمایید.
مراسم بزرگداشت مولوی با شرکت اردوغان در قونیه ترکیه برگزار شد
واحد خبرگزاری انتشارات بانگ نی: به نقل از خبرگزاری آناتولی، هزاران نفر از کشورهای مختلف امسال در مراسم بزرگداشت هفتصد و چهل و پنجمین سال درگذشت مولوی جلالالدین رومی موسوم به «شب عروس» با همت مقامات استانی و کشوری به مدت یازده روز در شهر قونیه ترکیه برگزار شد، حضور یافتند.
مراسم بزرگداشت مولوی با شرکت اردوغان در قونیه ترکیه برگزار شد . واحد خبرگزاری نشر بانگ نی. ناهید عبقری. از کتابخانهی انتشارات دیدن فرمایید.
مراسم بزرگداشت هفتصد و چهل و پنجمین سالگرد درگذشت مولانا
مراسم بزرگداشت هفتصد و چهل و پنجمین سالگرد درگذشت مولانا جلال الدین بلخی رومی در قونیه ترکیه برگزار شد. شهر قونیه از ۷ تا ۱۷ دسامبر میزبان جمع کثیری از دوستداران مولانا و گردشگران داخلی و خارجی در “شب عروس” خواهد بود. شب عروس، یکی از مهمترین مراسمی است که برای بزرگداشت مولانا ترتیب برگزار میشود. در این مراسم، علاقمندان و دوستداران این شاعر گران سنگ جهانشمول، از تمامی نقاط دنیا حاضر میشوند و مراسمی بشکوه در حد توان بشریت نه در حد شان مولانا به جای میآورند.
مراسم به روایت تصویر:
پایگاه خبرگزاری انتشارات بانگ نی. مراسم بزرگداشت هفتصد و چهل و پنجمین سالگرد درگذشت مولانا . ناهید عبقری. از فروشگاه انتشارات بانگ نی دیدن بفرمایید.
عبدالمجید شریف زاده در گفت وگو با ایسنا، درباره این فراخوان توضیح داد: جایگاه مولوی در فرهنگ و ادبیات ما بسیار کهن و تاثیرگذار است و به عنوان یکی از مهمترین شاعران ما در جهان شناخته می شود. فضای کاری که مجموعه هنرمندان، عرفا، شاعران و ادیبان انجام داده اند، تاثیر بسزایی در فرهنگ و هنر ما داشته است به همین دلیل ارتباط بین ادبیات و سایر رشته های هنری یکی از مهمترین مباحث هنرهای سنتی ماست.
او ادامه داد: هنرمندان هنرهای سنتی همیشه از عرفا، ادبا، شعرا و علما تاثیر گرفته اند و آن را به شکل های مختلف در آثار خودشان متجلی کرده اند؛ بنابراین یکی از مهمترین پایه های هنرهای سنتی ما بر اساس ارتباط بین هنر سنتی و ادبیات شکل گرفته است. شاید بتوان گفت بعد از شاهنامه فردوسی که بیشترین تاثیر را در هنرهای ما داشته، کتاب های مثنوی و خمسه که سبقه تاریخی دارند، نیز تاثیرگذار بوده اند.
رییس پژوهشکده هنرهای سنتی با بیان اینکه جهانیان به اهمیت مقام مولانا پی برده اند، افزود: ما نیز برای آنکه به جایگاه این شاعر و عارف ایرانی بپردازیم و در عین حال تشویقی برای رجوع دوباره هنرمندان هنرهای سنتی به ادبیات باشد، فراخوانی در این باره منتشر کردیم.
شریف زاده یکی از مهمترین هدف های این نمایشگاه را نگاه و بررسی دوباره به هنرهای سنتی و رجوع به اشعار مولانا دانست و گفت: به همین دلیل فراخوانی دادیم تا هنرمندانی که آثاری با موضوع اشعار مولانا خلق کرده اند، به دبیرخانه این نمایشگاه ارسال کنند تا در یک مجموعه به نمایش گذاشته شود.
او درباره اینکه در فراخوان تبدیل اشعار مولانا به آثار هنری ، تا چه اندازه تلاش شده تا آثار مرتبط با مولانا از کارهای حجمی به محصولات کاربردی سوق داده شود، اظهار کرد: اینکه ما به هنرمندان بگوییم چه کاری انجام دهند، وظیفه ی ما نیست. وظیفه ی ما بیشتر معرفی هنرمندان و برقراری ارتباط بین مباحث معنوی و هنری است اما می توانیم چنین نگاهی در انتخاب آثاری که برای نمایشگاه ارسال می شود، داشته باشیم. قطعا با نگاه به آثاری که جنبه کاربردی دارند، می توانیم هنرمندان را تشویق کنیم تا در این حوزه فعالیت کنند.
رییس پژوهشکده هنرهای سنتی اعلام کرد: همه هنرمندان سنتی در هر رشته ای که هستند مشروط بر اینکه موضوع کارهایشان اشعار مولانا باشد، می توانند در این نمایشگاه شرکت کنند تا آثار آنها همزمان با بزرگداشت مولانا در جهان به نمایش دربیاید و برگزیدگانی از هنرمندان انتخاب شوند.
به گزارش ایسنا، علاقمندان می توانند آثار خود را از ۱۵ تا ۱۹ دی ماه به دبیرخانه این نمایشگاه ارسال کنند. آثار ارسالی ۲۵ دی ماه داوری و نمایشگاه آن اول بهمن ماه در پژوهشکده هنرهای سنتی واقع در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برگزار می شود.
علاقمندان برای شرکت در این نمایشگاه می توانند برای اطلاعات بیشتر با شماره تلفن ۶۶۰۹۸۳۸۶-۰۲۱ داخلی ۱۰۰۸ دبیر خانه این نمایشگاه تماس بگیرند.
مکانها دیدنی قونیه
هنگامی که نام قونیه به گوش میرسد، ناخودآگاه ما به یاد مولانا جلال الدین محمد بلخی معروف به مولوی یکی از بلندآوازه ترین شاعران کشورمان و جهان می افتیم که مقبره اش در این شهر واقع شده است. این شهر در گذشته با نام ایکونیون شناخته میشد که این نام از کلمه ایکون گرفته شده است.
شهر قونیه که مرکز استانی به همین نام می باشد، در فاصله ۲۲۵ کیلومتری از پایتخت کشور ترکیه یعنی شهر آنکارا که خود به عنوان پایتخت تمدن اسلامی به حساب می آید، واقع شده است و همچنین از حیث جاذبه های گردشگری از جمله مهم ترین شهرهای کشور ترکیه به حساب می آید. در ادامه این مقاله شما را با برخی از جاهای دیدنی قونیه ترکیه آشنا میکنیم.
مکانها دیدنی قونیه :
مرکز علوم قونیه با هدف جذب افراد با پیش زمینه های فکری متفاوت برای انتقال دانش در فضایی تجربی و عملی به علاقمندان به علوم و فنون طراحی شده است. می توان از اهداف
این مرکز به عنوان ماموریتی مهم برای طراحین و مسئولین آن در راستای آگاهی عموم از دنیای علمی و دستیابی به افق های پیشرفت در زمینه تکنولوژی برای علاقمندان به علوم و فنون نام برد. مکانی بسیار پیشرفته با ربات ها و ماکت هایی متعدد که فقط اطلاع رسانی نمی کند بلکه میزان فهم و توجه بازدیدکنندگان به علوم مختلف را افزایش می دهد.
گزینش و گزارش غزلیات شورانگیز مولانا
به گزارش خبرگزاری انتشارات بانگ نی؛ برگزیده و شرح جدیدی از غزلیات شورانگیز مولانا به زودی راهی بازار خواهد شد. این شرح به انتخاب و شرح خانم ناهید عبقری، شارح نامآشنای مثنوی معنوی و مولویپژوه ایرانی است که بیش از چهل سال از عمر خود را صرف شرح و بسط آثار مولانا و مسائل و غوامض عرفانی کرده است. از ویژگیهای قلم وی میتوان به روانی، سلاست، همهفهمی و گیرایی اشاره کرد.
طبق بیانات شارح، این شرح، در طی سلسلهکتابهایی منتشر خواهد شد و احتمالا هر کتاب در بر گیرندهی ۵۰ غزل خواهد بود و جلد اول این مجموعه کمتر از یک ماه دیگر به بازار خواهد آمد.
در زیر میتاوانید نمونهای از کتاب را مطالعه کنید:
گزینش و گزارش غزلیات شورانگیز مولانا :
غزل ۱
موضوع: غزل هم عاشقانه است و هم در ارتباط با زندگی آدمی در دنیای مادی است به سبب هبوط او.
ای رستخیزِ ناگهان وی رحمتِ بیمنتها ای آتشی افروخته در بیشۀ اندیشهها
«ای رستخیز ناگهان»: روی سخن با «انسان کامل واصل»، اینجا «شمس تبریزی» است که چون با طلوعِ خورشیدِ حقیقت در جان انسان کامل، حقایق را بر او مکشوف میکند، گویی رستاخیزی در جان او برپا میشود که در این قیامت، همانند صحنۀ رستاخیز موعود همه چیز آشکار است. «وی رحمت بیمنتها»: ای کسی که به سبب پیروی خالصانه و عاشقانه از پیامبر(ص) که به موجب انبیاء: ۲۱/۱۰۷: «وَ ما اَرْسَلْنَاکَ اِلّا رَحْمَهً لِلْعالَمِینَ: و ما تو را جز مایۀ رحمت برای جهانیان نفرستادهایم.» رحمت دو عالم خوانده شده است، تو نیز وجودت به کمالی رسیده که واسطۀ فیض حق به خلق شدهای. «ای آتشی افروخته در بیشه اندیشهها»: ای وجود تابناکی که حضور و عشق تو آتشی در بیشۀ اندیشه که غالباً سرشار از اندیشههای دنیوی است، میزند تا
شعلههای سرکش عشق الهی، هر چه که در آن است و «غیر» محسوب میگردد، بسوزاند، از بین ببرد و جز عشق حق هیچ بر جای نگذارد.
ذهن آدمی، همانند بیشهای است که اندیشههای نیک و بد و غالباً دنیوی در آن همواره در رفت و آمدند.
امروز خندان آمدی، مفتاح زندان آمدی بر مستمندان آمدی چون بخشش و فضل خدا
«امروز خندان آمدی»: اینک حضور تو سرشار از لطف و مرحمت و در واقع نشانِ «تجلیّات جمالیِ» الهی است. «مفتاح زندان آمدی»: وجود طربناک و فیاض تو، مانند کلیدی است که درِ عوالم غیبی را میگشاید و ما را از گیرودارِ تنگناهای زندگیِ این جهانی که مانع بزرگی در سلوک و موجب «غفلت» است میرهاند. « بر مستمندان آمدی چون بخشش و فضل خدا» :به دیدار نیازمندان آمدی و لطف خود را نثار آنان کردی، همانگونه که پروردگار به نیازِ نیازمندان پاسخ میدهد.
اشارتی قرآنی؛غافر:۴۰/۶۰: وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ : و پروردگارتان فرمود مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم .
خورشید را حاجب تویی، اومید را واجب تویی مطلب تویی، طالب تویی، هم منتها هم مبتدا
«خورشید را حاجب تویی»: تو پردهدار یا «حاجبِ» خورشید حقایق هستی؛ یعنی از طریق تو [انسان کامل واصل] میتوان به حقیقت رسید. «اومید را واجب تویی»:چون حقیقتِ متجلّی در تو، متصل با «ذات هستی» است و به موجب «لاتقنطوا»نباید از رحمت الهی ناامید بود؛پس حضور تو که تجلّی انوار «واجب الوجود» را در آن میتوان دید، برای امید به تعالی و برخورداری از رحمت الهی «واجب» است.« مطلب تویی، طالب تویی، هم منتها هم مبتدا»؛ پس از آنجا که تو در مقام انسان کامل واصل، به دریای وحدانیت پیوستهای و صفات حق در تو متجلّی است؛ یعنی هم «طالب»، هم «مطلوب»، هم «مبتدا» و هم «منتها» تویی به موجب حدید: ۵۷/۳: «هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ …: او اوّل وآخر و ظاهر و باطن است…».
حاجب: پرده دار. واجب: سزاوار، شایسته؛ اومید را واجب: سزاوار امید.
اشارتی قرآنی؛ زُمر:۳۹/۵۳:«لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ»: از رحمت الهى نومید مباشید…
تا کمتر از یک ماه آینده جلد اول این مجموعه غزل در دسترس علاقمندان خواهد بود. از دیگر کتب انتشارات بانگ نی دیدن فرمایید.
گزینش و گزارش غزلیات شورانگیز مولانا
گرامیداشت مولانا در مالزی
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مالزی در این نشست گفت: پیام ها و مضامین انسانی اشعار و آثار مولانا به گونه ای عمیق است که بیشتر جوامع بشری در سراسر جهان از آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم در سیستم آموزشی، تعلیم و تربیت و توسعه فرهنگ و ادب خود استفاده کرده اند.
علی محمد سابقی رایزن فرهنگی سفارت ایران در مالزی افزود: مولانا برای یک محل و ناحیه جغرافیایی پیام ندارد، بلکه انسانها را هدف قرار می دهد که جز در مسیر تعالی به موضوع دیگری نیندیشند.
وی اضافه کرد: مساله مهمی که در زندگی مولانا مشهود است موضوع ، غلبه بینش بر دانش است، زیرا علوم فرآوری نشده بسان ماده غذایی خام می ماند که می تواند سلامتی انسان را به مخاطره بیاندازد، بنابراین علم چنانچه به بینش منتج نشود، زمینه تکامل را فراهم نمی سازد.
در ادامه گرامیداشت مولانا در مالزی می خوانید:
• مولوی و عاشورا
فریبا عدمی رییس اداره فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم نیز در نشست ادبی ‘بشنو از نی’ در محل رایزنی فرهنگی سفارت ایران در مالزی پیرامون معرفت دینی مولوی و تعبیر او از عاشورا گفت: مولوی در اشعار خود در ارتباط با حماسه عاشورای حسینی این واقعه را تجلی ایثار و فداکاری دانست و یاران حسین ابن علی (ع) عاشقانه در راه او نبرد کردند.
وی افزود: مولانا در خصوص واقعه عاشورا، عقل و عشق را در ترازوی سنجش قرار می دهد و معتقد است این رویداد غلبه عشق بر عقل را نشان داد و یاران سپاه حسینی جان را در راه مولای خود اهدا کردند.
وی افزود: مولوی در اشعار خود ادبیات تعلیمی و عاشقانه را بیان کرده و در عین حال ابتدا و انتهای مفاهیم غزلیات و شعرهای او اتصال به ریسمان الهی است و در واقع در حصار عشق حق تعالی قرار دارد.
عدمی تاکید کرد: مولانا آنچه را که بدان بسیار تکیه دارد، آیات قرآن است و بریدن از تعلقات دنیوی و اتصال به عشق الهی و تکیه برآن مشاهده می شود.
استاد مدعو دانشگاه های مالزی یادآور شد: مرگ در دیدگاه مولوی بریدن از تمامی دلبستگی و وابستگی دنیوی و گام برداشتن در مسیر الهی که همانا راه هدایت و عروج انسان است .
وی خاطرنشان ساخت: امروز مولانا در جهان به دلیل آنکه در اشعار خود از واقعیات سخن به میان آورده و مورد ستایش قرار دارد و درس زندگی در بند بند اشعارش به خوبی برای انسانها قابل فهم و درک است.
• مولوی و تعلیم و تربیت
دکتر محمد عطاران یکی از استادان دانشگاه مالزی در نشست «بشنو از نی» در سخنانی در مورد تاثیر مولوی بر سیستم تعلیم و تربیت گفت: این شاعر شهیر ایرانی تقریبا تمام آثارش مرتبط با تعلیم و تربیت است و مهمترین پیام وی دراین زمینه این است که نظام تعلیم و تربیت نیازمند بازنگری و پرهیز از شتابزدگی است.
استاد ایرانی دانشگاه یو ام مالزی معتقد است: نظام تعلیم وتربیت بر اساس نیاز روز نیازمند بازنگری و بازیابی است و در این ارتباط باید از هرگونه شتابزدگی پرهیز شود.
وی گفت: واقعیت اینکه ضروری است با برنامه ریزی دقیق در این بخش امنیت خاطر و آرامش لازم برای معلمان ونیز والدین را فراهم سازیم تا نتایج مورد انتظار بدست آید.
وی پیرامون حکایت تربیت از منظر مولانا توضیح داد: تدبر در اشعار مولوی، همانگونه که در قرائت شعرها توسط ادبا نسبت به عامه مردم متفاوت است، راه های تعلیم و تربیت نیز روش های مختلفی را طلب می کند.
عطاران افزود: امروز در حوزه عمومی تعلیم و تربیت یکسو مربی، معلم و استاد دانشگاه را داریم و سوی دیگر پدران و مادران قرار می گیرند که هدف هر دو بخش تغییررفتار براساس اصول مورد پذیرش است، اما حذف یک رفتار نادرست و جایگزین سازی روش صحیح و مورد پذیرش در زمان اندک میسر نیست.
وی تصریح کرد: آموزه های مولانا حاکی است که حرکت سریع در عالم تعلیم وتربیت معنا پیدا نمی کند و صبر و انتظار از مشخصه های یک معلم و مربی است و مولانا در مباحث خود در قالب اشعار به خوبی این امر را شرح می کند.
• آثار مولانا حاوی پیام چندصدایی
دکتر ناصرقلی سارلی استاد کرسی زبان فارسی و مطالعات ایران در دانشگاه پوترای مالزی (u p m) نیز در سخنانی در مورد داستان پردازی در آثار مولانا برای رساندن پیام های اخلاقی و تربیتی گفت: کتاب مثنوی پیش از آنکه دارای مشخصه عرفانی باشد، دارای مضمون انسانی در مسیر تعالی و اتصال به ریسمان الهی است.
به گفته وی، مثنوی مولانا کتاب پر رمز و راز محسوب می شود که در همه سطوح موضوع هایی برای عرضه دارد و انسانها برای زندگانی خود می توانند از آن سرمشق بگیرند.
وی یاداور شد: مولوی داستانسرا نیست اما از داستان برای رساندن پیام های خود استفاده کرده و اغلب داستانهای نقل شده توسط او، صرفا مربوط به خودش نیست بلکه از قصص قرانی و سایر کتب آسمانی استفاده شده است.
سارلی تصریح کرد: مثنوی کتاب یگانه ای است که در زمان خود و پس از او مشابهتی پیدا نمی کند، ضمن اینکه داستانها در بطن خود مفهوم گویا دارد، با کل هم تناسب پیدا می کند و هدفش بیان قصه و داستان نیست بلکه حاوی پیامی است که در پوشش یک داستان مطرح می شود.
وی اضافه کرد: مشخصه دیگر مولوی وجود چند صدایی درآثارش است . این نویسنده شهیر ایرانی در تمامی آثار خود بواقع چندصدایی را بازتاب داده و این مهم ابزاری برای انتقال مخاطب به کانون حقایق روزگار است و در لحن مناسب و شیوا بیان شده است .
گرامیداشت مولانا در مالزی . سایت خبرگراری انتشارات بانگ نی به مدیریت ناهید عبقری. نظرات برخی از محققان در باره ی مولانا در مالزی.
رمان نویسی در باره مولانا و شمس از زبان خود نویسندگان
اعظم نادری گفت: نوشتن رمان هایی درباره شمس و مولانا در غرب مد شده و خواننده از روی تنبلی به دنبال یافتن شخصیت این افراد از روی آثار دیریاب شان نمی رود و رمان های عامه پسند را ترجیح می دهد.
نشست ویژه شهر کتاب با محوریت بررسی کارنامه مولوی پژوهی در سال اخیر و دو کتاب «کیمیا: پرورده حرم مولانا» نوشته غلامرضا خاکی و «بی من مرو» نوشته اعظم نادری درباره کج فهمی ها از زندگی، آثار و افکار شمس و مولانا با حضور ایرج شهبازی، محمودرضا اسفندیار، غلامرضا خاکی و اعظم نادری در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
در ابتدای این نشست علی اصغر محمدخانی معاون فرهنگی شهر کتاب، گفت: چند سال است که روز تولد مولانا در ایران روز بزرگداشت مولوی نام گذاری شده است. این نشست به دو کتاب درباره نقد آثاری که به شمس، مولانا، کیمیا خاتون و خانواده مولانا پرداخته اند، اختصاص دارد. جدا از درسگفتارهای اختصاصی ای که طی ۱۱ سال به صورت مبسوط به هر یک از مفاخر ایران اختصاص داشته، در روز بزرگداشت هر یک از این مفاخر نیز می کوشیم کارنامه پژوهش های سالانه پیرامون ایشان را بررسی کنیم.
وی ضمن ارائه گزارشی کمّی از وضعیت مولوی پژوهی در یک سال گذشته گفت: در این یک سال ۲۵۶ اثر با شمارگان ۲۷۷/۶۱۰ از و درباره مولانا منتشر شده که ۱۶۳ اثر برای نخستین بار چاپ شده اند. ۱۴۶ اثر با شمارگان ۱۶۵/۹۷۰ به مثنوی اختصاص داشته است. ۶۱ کتاب درباره آرا و اندیشه و بررسی آثار مولانا از دیدگاه نقد ادبی اختصاص داشت که با شمارگان۵۶/۴۵۰ منتشر شده است.۱۴ اثر با شمارگان ۱۰/۶۷۰ به غزلیات شمس اختصاص داشته است. ۵ اثر به بررسی فیه مافیه با شمارگان ۵/۱۰۰ نسخه اختصاص داشته است. ۳ اثر رباعیات مولوی را بررسی کرده اند. ۱۸ اثر نیز به عاشقانه های مولانا، گزیده و منتخب آثار او اختصاص داشته است. در میان شروح منتشر شده بر مثنوی در یک سال گذشته، کماکان شرح جامع مثنوی کریم زمانی با ۵ بار چاپ در سال گذشته به چاپ پنجاهم رسید. تصحیح دکتر محمدعلی موحد از مثنوی با سه بار چاپ از رخدادهای مهم مولوی پژوهی در یک سال گذشته بود. قصه های برگزیده از مثنوی مولوی از مجموعه قصه های خوب برای بچه های خوب مهدی آذر یزدی با ۶۷ بار چاپ از آثار مورد توجه برای معرفی مثنوی برای همگان است.
در ادامه رمان نویسی در باره مولانا و شمس از زبان خود نویسندگان می خوانید:
عامه پسندی در مقابل دیریابی
اعظم نادری که در کتاب «بی من مرو» به نقد «عارف جان سوخته» از نهال تجدد، «دختر رومی» از مائو فروی، «کیمیا خاتون» از سعیده قدس، «ملت عشق» از الیف شافاک پرداخته، سخنان خود را به دو رمان مورد اشاره اختصاص داد و گفت: این دو کتاب عامه پسندند. محمدرضا گودرزی در گفت وگویی ۲۴ ویژگی را برای رمان های عامه پسند برمی شمرد که به ۱۰ مورد آنها اشاره می کنم. تمام رمان های عامه پسند جهان با حادثه ای چشمگیر آغاز می شوند. همچنین احساسات و عواطف خواننده را تحریک می کنند. چنان که در صفحات آغازین «ملت عشق» با واگویه های قاتل شمس مواجه می شویم و توصیف شخصیت مظلوم شمس احساسات خواننده را برمی انگیزد. همچنین «کیمیا خاتون» واگویه های شمس پس از کشتن همسرش، کیمیا، است و با نثر انشایی و پر سوزوگداز کاملا احساسات خواننده را تحریک می کند. عامه پسندها شخصیت ها را به مثبت و منفی تقسیم می کنند. چنان که در «ملت عشق» علاءالدین و دارودسته اش سیاه و بهاءالدین و دارودسته اش کاملا سفیدند. این تقسیم بندی در «کیمیا خاتون» در مقیاسی بزرگ تر بین زنانِ مثبت و ستم دیده و مردانِ سیاه و ظالم انجام می شود. عامه پسندها مکان های مرموز را توصیف می کنند؛ مثل خانه خوف انگیز و پرتعصب مولانا در «کیمیا خاتون» و می خانه و محل قتل شمس در «ملت عشق». چنین رمان هایی نقد سطحی وضعیت موجودند. «کیمیا خاتون» اعتراضی سطحی به وضعیت زن است و شخصیت اصلی شافاک، شمسِ انقلابی، بسیار شعاری و خام صحبت می کند.
این پژوهشگر افزود: ویژگی دیگر این رمان ها تقابل است. این در «ملت عشق» به صورت تقابل میان عشق زمینی و آسمانی، میان غرب و شرق، دیروز و امروز، ماده و معنا است. در حالی که در «کیمیا خاتون» با تقابل میان عشق جوان علاءالدین و عشق پیر شمس روبه روییم. ویژگی دیگر، استفاده از خواب و فضاهای رویایی است که به وفور در هر دو رمان دیده می شود. شمس در خواب با قاتلش صحبت می کند. یاس ها، پرندگان و… به کیمیا خاتون الهام می کنند که حادثه شومی در راه است و ازدواج با شمس سرنوشت تلخی دارد. عامه پسندها ثروت و ظواهر دنیا را نفی می کنند. در «ملت عشق» شمس بسیار اغراق آمیز به ظواهر مادی دنیا بی توجه است. در «کیمیا خاتون» مولانا به سفارش شمس توجه به مادیات را چنان کنار می گذارد که خانواده اش در مضیقه قرار می گیرند. این رمان ها، روحیه جبرگرایی را تقویت می کنند. حتی انقلاب روحی مولانا چنان توصیف می شود که انگار انتخابی نداشته و این همه به دست تقدیر بوده است. در این میان، مهم ترین عامل در رمان های عامه پسند نقش زن است که به شکل زنی بی رحم، مستبد، پیر یا زنی مظلوم، زیبا، جوان یا زنی زیبا و فَتّان است. زن در این دو رمان مظلوم و زیبا است.
وی ضمن اشاره به اینکه روی آوردن به نگارش رمان هایی با موضوع شمس و مولانا برخاسته از مد شدن این موضوع در غرب است، درباره اقبال خوانندگان به این رمان ها گفت: خواننده از روی تنبلی به دنبال یافتن شخصیت این افراد از روی آثار دیریاب شان نمی رود و رمان های عامه پسند را ترجیح می دهد. این کتاب ها با دیدی کلی نگر به راحتی در ذهن خواننده می نشینند و آن را درگیر نمی کنند. عنوان اصلی اثر شافاک «چهل قانون عشق» است. خواننده انتظار دارد تمام آموزه های شمش به مولانا را در این چهل قانون به دست آورد. افزون بر این، این رمان ها مکانیسمی جبرانی اند. خواننده شرقیِ عقب مانده از دنیای تکنولوژی در این رمان ها ارزش های شرق، عرفان و شعر را می جوید. زن ایرانی نیز با دیدن اسم خودش روی کتابی درباره شمس و مولانا، خودش را با اثرگذار بودن بر زندگی بزرگان تاریخ سراسر مذکرمان دلگرم می کند. اما عامل مهم تب این رمان ها از نظر من، این است که بچگی ما را خطاب قرار می دهند و به سوال های کودکانه ما نظیر اینکه آیا شمس و مولانا با هم خلوت کردند؟ در خلوت بر آنها چه گذشت؟ غذا هم خوردند؟ پاسخ می دهند.
منع تخریب ساحت اولیای حق
غلامرضا خاکی ضمن تاکید بر اینکه مولانا را از اولیای حق می داند و به وارد شدن تخیل به ساخت اولیای حق قائل نیست، اظهار داشت: اگر قرار باشد چیزی از سفره ی این بزرگان به چنگ آوریم، آن احساس معنا در زندگی است. امروز جریانی به نام مولانائیسم در جهان در حال شکل گیری است که دو رویکرد را دنبال می کند. یکی رویکرد اقتصادی که کشور ترکیه روی آن سوار شده است. دیگری رویکردی که قصد دارند به نرمی معنویت را جایگزین دیانت کند؛ یعنی معنویتی قائل به سطحی متافیزیکی برای جهان و بدون قائل شدن به آداب و مناسک شریعت. این جریان ها فضایی ایجاد شده که در مقابل فروش کتاب شافاک، کتاب من یا اعظم نادری فروش نمی رود.
این نویسنده گفت: عام کردن راه خاص عارفان، ساختن مولانایی سکولار و رمانتیک که اجازه ی کامل شدنش را نمی دهیم، قضاوت های سطحی ناشی از بی تجربگی های باطنی از آفت های امروز است. جست وجوی حقیقت به این شکل ممکن است راه ما را بزند. مولانا در دفتر سوم عصبانی است که کسی مثنوی را نقد کرده است. حتی عبارت خربط را به کار می برد. در مقابل یکی از بزرگان می گوید که من مولوی را عارف نمی دانم. از آن رو که به منتقد مثنوی فحش داده است. اما این مولوی همان کسی است که هنگامی در دعوایی وارد می شود، طرف دعوا می گوید اگر به من یک حرف بزنی صد تا می شنوی. مولانا می گوید تو هزار به من بگو و ببین یکی را می توانی بشنوی؟ در اینجا، او به نقد مثنوی حساسیت نشان داده است. چرا که اگر مرزهای قداست، و نه مطلقیت، تخریب شوند، دیگری چیزی نمی ماند. این تخریب ها در نهایت به فضای شکاکیت پست مدرنیستی ای ختم می شود که در آن همه چیز نسبی است و بحران های عجیب وغریب اخلاقی به بار می آورد. شرط ادب و نقد این است که صادقانه تمامیت یک شخصیت را مطرح کنیم، آنگاه او را نقد کنیم.
خاکی در پایان سخنانش گفت: عنوان «کیمیا: پرورده ی حرم مولانا» به این اشاره دارد که معلوم نیست کیمیا دخترخوانده مولانا، دختر زن دوم مولانا یا حتی کنیز خانه زاد او است. دختر رمانتیک چشم آبی در هیچ سندی نیست. معلوم نیست که مولانا این دختر را به زور همسری شمس تبریزی درآورده یا خود شمس خواسته است. بین گزارش «مناقب العارفین» و «رساله سپهسالار» در این زمینه اختلاف است. با دو روایت برخورد می کنیم، یکی اینکه کیمیا طلاق گرفته و مولانا برای تامین این مهریه دچار مسئله بوده است. روایت دیگر اینکه کیمیا در خانه شمس مرده و شمس رفته است. این نشانه در مناقب هست که می گوید بعد از ماجرای عصبانی شدن شمس در رابطه با بیرون رفتن کیمیا، شمس عصبانی شد و سه روز بعد کیمیا نقل کرد؛ یعنی مُرد. هیچ جا به این نکته اشاره نشده که این عصبانیت در حضور کیمیا رخ داده است. در مواردی با سندهای مختلفی در این کتاب اشاره کرده ام که کیمیا مریض و چموش بوده است. پنجره را باز می کرده و به خانواده شمس فحش می داده و دارو نمی خورده است.
علت جذابیت داستان مولانا و شمس
در بخش دیگری از این برنامه، محمودرضا اسفندیار گفت: علت اصلی جذابیت داستان مولانا و شمس عشق است. همه آدم ها در پی عشق ناب اند. پس در مواجهه با چنین حماسه ای در تاریخ، مایل اند آن را بال و پر داده، اسطوره کرده و به روایت خود بیان کنند. من درباره نقد این رمان ها با دکتر خاکی و خانم نادری هم داستان ام. اما به جنبه های مثبت شان می نگرم. شاید چنین رمان هایی مخاطبانشان را به خواندن شمس و مولانا ترغیب کنند. این گونه، از میان تعداد کثیر خوانندگان این رمان ها، کنجکاوی خوانندگان عمیق تر برانگیخته می شود. اینجاست که نیازمند کارهای عمیقی چون آثار خاکی و نادری هستیم تا در ترسیم تصویری واقعی تر کمک مان کنند. اثر دکتر خاکی کمک می کند به روابط پیچیده ای پی ببریم که در عصر مولانا میان شمس، او، شاگردان او و کیمیا وجود داشته است. مقالاتی چون «مناقب العارفین» قطعا تحت تاثیر گفتمان قدرت یا رقابت های میان مریدان جهت دار تدوین شده اند. همچنین ناآگاهی از ترتیب تقویمی این مقالات ما را در یافتن اینکه هر روایتی ناظر بر کدام نکته و رویداد است، دچار گرفتاری می کند.
وی افزود: برای رسیدن به روایتی دقیق تر از این ماجرا باید از «غزلیات شمس» هم کمک بگیریم. در نظر دارم با بازسازی «مقالات شمس»، «غزلیات»، اندکی «مثنوی» و «فیه مافیه» تا حدی به نزدیک شدن به این گفت وگوها کمک کنم. چون بسیاری اوقات مولانا پاسخ شمس را با یک غزل می داد. برای نمونه در بخشی از مقالات شمس هشدار می دهد که «این می را پیش تو آوردم که اگر نمی خوری به کس دیگری خواهم داد». در مقابل مولانا در غزلیات پاسخ می دهد: «این غزلم جواب آن باده که داد پیش من/ گفت بخور، نمی خوری، پیش کس دگر برم». خاکی و نادری به ما نشان می دهند رابطه ی میان شمس و مولانا، بلکه رابطه ای پرتنش و انسانی در سطح عالی است.
این پژوهشگر گفت: تعصب مولانا روی مثنوی، از آن رو است که مثنوی را از خودش نمی داند. باور دارد که آن را بر زبانش جاری ساخته اند؛ یعنی غیرت او بر حرف خودش نیست. مولانا با گفتن اینکه «بشنو از نی چون حکایت می کند» تکلیف را روشن کرده است. همچنین در غزلی تاکید می کند که «گفتی که تو در میان نباشی، این گفت تو هست عین قرآن» می گوید هرگاه سخنی گفتی و من تو در آن نبود، آن حرف تو عین قرآن می شود. اگر مثل نی باشی و پر گره نباشی، بر زبان تو نیز وحی جاری می شود.
اسفندیار در پایان نشست رمان نویسی در باره مولانا و شمس از زبان خود نویسندگان گفت: رزومه آدم ها لزوما کتابشان نیست. خود غریبی در جهان چون شمس نیست، اما مولانا ماهی است که خورشید شمس در او نمایان است. ما شمس را بسیار کم می شناسیم، اما هنگامی که به مولانا می نگریم، می توانیم تا اندازه ای شمس را ببینیم. این رابطه پرتنش، این امید را می دهد که ما نیز می توانیم پیوندی خالصانه و نگاهی متعالی ایجاد کنیم. می توانیم از شمس و مولانا بیاموزیم که دو انسان چگونه و با چه نوع پیوند و مواجهه ای چنین حماسه بزرگی را در کنار هم رقم زده اند. هنگامی که شمس می گوید من در این جهان کاری ندارم و نیامده ام الا به دیدار، به ما گفت وگو یاد می دهد. مولانا حتی در دفتر سوم مثنوی از ناامید شدن از شمس می نویسد. پس مولانا هم این دغدغه ها و بریدن ها را دارد.
رمان نویسی در باره مولانا و شمس از زبان خود نویسندگان . پایگاه خبری انتشارات بانگ نی. ناهید عبقری. از مجموعه کتابهای نشر بانگ نی دیدن فرمایید.
غزلیات مولانا در هند
به نقل از دیانایایندیا- بلرام شکلا، استاد دانشگاه دهلی هندوستان، به تازگی ۱۰۰ غزل از غزلهای کمتر شناختهشده مولانا را از زبان فارسی به هندی ترجمه کرده است. این اولین بار است که این حجم از آثار مولانا به طور مستقیم از زبان فارسی به زبان هندی ترجمه میشوند. ترجمههای دیگری که تاکنون از مولانا در هند وجود داشته از زبان انگلیسی به هندی برگردانده شده بودند.
دکتر بلرام شوکلا درباره روند ترجمه غزلهای مولانا که قریب شش سال را صرف آن کرده اظهار کرد: «رومی فقط یک شاعر نیست؛ او یک اعجوبه است. من زمانی که مشغول تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی بودم با آثار او آشنا و از همان اول مجذوب و شیفته زیبایی نوشتار او شدم و برای اینکه این زیبایی برای خواننده هندی ملموستر شود تصمیم گرفتم برخی از بهترین غزلهای ناب او را به زبان هندی ترجمه کنم. ترجمه اشعار او برای من مانند یک سفر شگفتانگیز و خیالی بود.»
این کتاب در سه بخش با عناوین ۱) باب طلب، ۲) باب طرب و ۳) باب وصال تقسیمبندی شده و قرار است در ماه آگوست سال جاری میلادی روانه بازار کتاب هند شود.
مترجم غزلهای مولانا به زبان فارسی در ادامه گفت: «اگر چه تمام تلاش خود را کردم تا جایی که ممکن است این ترجمه با اشعار مولانا برابری کند اما میدانم که هنوز در انتقال زیباییهای زبان فارسی نارساییهایی زیادی دارد. در واقع ترجمه این غزلها کار بسیار دشواری بود. در طی این سالها با چندین استاد دانشگاه در ایران در ارتباط بودم و هر زمان در فرآیند ترجمه با مشکلی بر میخوردم با آنها تماس میگرفتم و تمام هدفم هم این بود تا زیباییهای بکر این اشعار را بتوانم حفظ کنم.»
در ادامه غزلیات مولانا در هند می خوانید:
انتشار این کتاب تحت حمایت طرح تاپ بوده که به منظور تشویق ترجمه و نشر آثار فارسی به زبانهای دیگر در ایران راهاندازی شده و بخشی از هزینههای ترجمه آن از سوی دولت ایران تقبل شده است.
علی دهقانی، مشاور فرهنگی خانه فرهنگ ایران، در این خصوص گفت:«دولت ایران مشتاق است تا از طریق ترجمه ادبیات فارسی به زبانهای خارجی تبادلات فرهنگی خوبی بین ایران و دیگر کشورها صورت بگیرد و این اثر چون مستقیما از زبان فارسی ترجمه شده ارزش منحصر به فردی دارد.»
دکتر علیم اشرف خان، رئیس بخش ادبیات فارسی در دانشگاه دهلی نیز اشاره کرد که انتشار این اثر در هند باعث میشود که رومی در میان مردم هند ملموس و قابل دسترستر شود؛ چرا که بخش زیادی از جمعیت هند را خوانندگان هندی تشکیل میدهند که الزاما با زبان انگلیسی ندارند و از خواندن آثار مولانا محروم بودهاند. بنابراین این ترجمه کمک میکند تا مردم بیشتری از هند با این شاعر جاودانه ایرانی آشنا شوند و آثارش را بخوانند.
بلرام شکلا، استاد دانشگاه دهلی هندوستان، پیش از غزلیات مولانا در هند اقدام به ترجمه آثار دیگری از زبان و ادبیات فارسی در حوزه کلاسیک و معاصر کرده بود و با استقبال خوبی نیز از سوی هندوها مواجه شده بود که از آن میان میتوان به ترجمه غزلیات صائب تبریزی و ترجمه ترکیببند محتشم کاشانی درباره امام حسین(ع) اشاره کرد.
غزلیات مولانا در هند ؛ انتشارات بانگ نی.
قصه گویی با محوریت داستانهای مولانا و هزار و یک شب
به گزارش روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، در بیستمین جشنواره قصه گویی، قصهگوی ترکیهای از نقل قصهها و شعرهای مولانا برای کودکان این کشور خبر داد و گفت: ما داستانهایی از هزار و یک شب و روایتهای مولانا را برای فرزندانمان نقل میکنیم. این نقلها در کتابخانهها، بیمارستانها، کافهها، پارکها و دیگر مراکز عمومی رخ میدهد.
در ادامه خبر قصه گویی با محوریت داستانهای مولانا و هزار و یک شب آمده است: